نحوه محاسبه آسفالت در فهرست بها و نکات بسیار کلیدی
نحوه محاسبه آسفالت در فهرست بها، به‌طور خلاصه، حاصل ضرب مساحت اجرا (به مترمربع)، ضخامت لایه آسفالتی (به سانتیمتر) و وزن مخصوص مخلوط (≈ 2.35 t/m3) است؛ خروجی به‌صورت تن در فهرست رسته «راه و باند» ثبت میشود. این روش موجب میشود واحد کنترل کیفیت و آزمایشگاه پروژه بتوانند صرفاً با چند مغزه‌گیری و مقایسه دانسیته طرح، صحت پرداخت را تأیید کنند. بنابراین اگر فقط مساحت را داشته باشید، با دانستن ضخامت و ضریب تبدیل جدول زیر، مقدار تناژ قابل پرداخت آشکار میشود.
در واحد فنی، معمولاً برای سرعت عمل از ضرایب زیر استفاده میشود. جدول بر پایه بند 160101 فهرست بهای راه و باند ۹ مرداد ۱۴۰۴ تدوین شده و فرض می‌کند چگالی متوسط مخلوط 2.35 t/m3 باشد. آزمایشگاه پروژه موظف است ضرایب را متناسب با چگالی واقعی کارگاه تصحیح کند.
| ضخامت اجرا (cm) | ضریب تبدیل به تناژ (t / m²) | نکته فنی آزمایشگاه |
|---|---|---|
| 4 | 0.094 | دانسیته مغزه باید ≥ 96 ٪ چگالی طرح باشد. |
| 6 | 0.141 | بهبود تراکم با غلطک ارتعاشی سبک توصیه میشود. |
| 8 | 0.188 | کنترل دمای پخش در بازه 150-170 °C الزامی است. |
| 10 | 0.235 | برای جلوگیری از شیارشدگی، بیتومن 60-70 مصرف شود. |
برای دریافت فرمول محاسبه اختصاصی پروژه، یا سفارش مخلوط آسفالتی استاندارد، با مهندسان ما در واحد فنی سازه‌مارت از طریق شماره 02191096715 تماس بگیرید، یا محصولات آسفالت گرم را مشاهده کنید.
ردیف‌های پرکاربرد آسفالت در فهرست بهای فصل پانزدهم (راه و باند ۹ مرداد ۱۴۰۴)
انتخاب صحیح ردیف در «نحوه محاسبه آسفالت در فهرست بها» مستقیماً روی دقت برآورد تناژ و صورت‌وضعیت اثر می‌گذارد. جدول زیر، خلاصهٔ کدهای پرتکرار آسفالت و کاربرد اجرایی هرکدام را بر پایه دفترچه فهرست بهای راه، راه‌آهن و باند فرودگاه ۹ مرداد ۱۴۰۴ نشان می‌دهد؛ واحد اندازهگیری تمامی ردیف‌ها «مترمربع × سانتیمتر ضخامت» است.
| کد ردیف | شرح مختصر | کاربرد اجرایی | یادآوری واحد فنی |
|---|---|---|---|
| 150602 | بتن آسفالتی – اساس قیری (دانه‌بندی 0-25 mm) | لایه اساس قبل از بیندر | ضریب تبدیل به تن: 0٫235 t/m²·cm |
| 150603 | بتن آسفالتی – بیندر 0-25 mm | لایه آستر (Binder) پرحجم | PG قیر باید در صورتجلسه قید شود |
| 150604 | بتن آسفالتی – بیندر 0-19 mm | بیندر برای روسازی‌های شهری | چگالی کارگاهی را در گزارش مغزه درج کنید |
| 150605 | بتن آسفالتی – توپکا 0-19 mm | رویه ترافیک متوسط | کنترل شیارافتادگی با آزمون Wheel Track |
| 150606 | بتن آسفالتی – توپکا 0-12.5 mm | رویه ریزدانه معابر درجه ۱ | دمای پخش: 150–170 °C |
| 150608 | SMA ماستیک سنگدانه‌ای | رویه ترافیک سنگین، فرودگاه | مشاهده محصول SMA |
| 150612 | ماسه آسفالتی | لایه تسطیح و درزگیری | قابل تنظیم با اضافه / کسر قیر 150801-02 |
فهرست بها چیست؟
فهرست بها، مجموعه‌ای استاندارد از آیتم‌ها، شرح عملیات و قیمت‌های واحد برای فعالیت‌های عمرانی است که هر ساله توسط سازمان برنامه و بودجه کشور منتشر میشود. این فهرست، مبنای اصلی برای تهیه برآورد هزینه‌ها، تنظیم صورت‌وضعیت‌ها، و عقد قراردادهای عمرانی در کشور است. برای نمونه، قیمت آسفالت در همین فهرست به تفکیک نوع قیر، دانه‌بندی و ضخامت لایه‌ها مشخص شده و مبنای محاسبات قرار می‌گیرد.
اهمیت فهرست بها در موارد زیر خلاصه میشود:
- یکپارچگی و شفافیت در محاسبات مالی پروژه‌ها
- کاهش ریسک اختلافات مالی بین کارفرما و پیمانکار
- فراهم‌سازی مبنایی برای مقایسه مناقصه‌ها و پیشنهادها
جایگاه آسفالت در فهرست بها پروژه‌های عمرانی
در فهرست بها، آیتمهای متعددی به عملیات آسفالتی اختصاص داده شده‌اند که بسته به نوع پروژه (راه‌سازی، محوطه‌سازی، باند فرودگاه و…) کاربرد دارند. این آیتم‌ها معمولاً در فصل‌های مرتبط با راه، باند فرودگاه و محوطه‌سازی قرار می‌گیرند و شامل اجرا، پخش، تسطیح و تراکم آسفالت در ضخامت‌ها و ترکیبات مختلف هستند.
نحوه محاسبه آسفالت در فهرست بها بر اساس آخرین ضوابط
ایتم‌های آسفالتی در فهرست بها معمولاً بر حسب تن یا مترمکعب درج می‌شوند؛ اما برای کاربرد محاسبات اجرایی، معمولاً پیمانکاران حجم مورد نیاز را به مترمربع تبدیل می‌کنند. با فرض وزن تقریبی هر مترمکعب آسفالت حدود ۲۳۰۰ کیلوگرم، هر تن آسفالت در ضخامت‌های مختلف سطح متفاوتی را پوشش می‌دهد—به‌عنوان مثال برای ضخامت ۵ سانت حدود ۸‑۹ مترمربع و برای ۶ سانت حدود ۷ مترمربع.
تاثیر ضخامت و نوع آسفالت بر قیمت‌گذاری در فهرست بها
ضخامت آسفالت نقش کلیدی در محاسبه قیمت دارد. به‌طور معمول، ضخامت کمتر میزان مصرف مصالح و قیمت را کاهش می‌دهد اما برای پروژه‌هایی با ترافیک بالا یا الزامات کیفی، ضخامت ۶ سانت یا بیشتر توصیه میشود. همچنین نوع آسفالت—بیندر یا توپکا یا سرد—تاثیر مستقیمی بر قیمت واحد دارد و ضوابط مختلفی برای هر نوع تعریف شده است.
تفاوت محاسبه انواع آسفالت در فهرست بها
- آسفالت بیندر: لایه زیرین، مقاومت ساختاری بالا، مصرف قیر حدود ۱.۰‑۱.۱ کیلوگرم به‌ازای هر متر مربع در هر سانتیمتر ضخامت.
- آسفالت توپکا: روکش سطح با کیفیت، مصرف قیر بالاتر، معمولاً حدود ۱.۲ کیلوگرم در هر متر مربع برای هر سانتیمتر ضخامت.
- آسفالت سرد: مصرف قیر کمتر—حدود ۰.۹ کیلوگرم در هر متر مربع برای هر سانت—و مناسب پروژه‌های موقتی یا محوطه‌سازی.
به‌عنوان نمونه، هنگام برآورد هزینه‌های عایق‌بندی با آسفالت پشت بامی معمولاً ضریبی مستقل در فهرست بها لحاظ میشود تا شرایط اقلیمی و شیب بام در نظر گرفته شود.
نکات کلیدی انتخاب ردیف مناسب
- همیشه ضخامت طراحی را به واحد «سانتیمتر» نگه دارید؛ فهرست بها بابت هر سانتیمتر جداگانه پرداخت می‌کند.
- برای تبدیل سریع مساحت به «تن»، از رابطه Area × t (cm) × 2.35 / 100 استفاده کنید؛ ضریب 2.35 همان وزن مخصوص مخلوط متداول است.
- در پروژه‌های بازیافت یا RAP، کسربهای 150807 را فراموش نکنید؛ هر ۱ ٪ RAP در بیندر، ضریب منفی اعمال میشود.
- اگر منبع سنگی رودخانه‌ای نیست و از معدن کوهی استفاده میشود، به ردیف اضافه‌بهای 150702 استناد کنید تا اختلاف قیمتی پوشش داده شود.
- کدهای 150609 و 150611 فقط زمانی مجازند که گواهی فنی قیر یا الیاف در پرونده کنترل کیفیت ثبت شده باشد.
چک‌لیست واحد کنترل کیفیت برای تأیید صورت‌وضعیت آسفالت
- بازبینی گزارش مغزه‌گیری (حداقل ۳ نمونه در هر ۱٬۰۰۰ م²).
- محاسبه دانسیته ٪ به‌دست آمده و مقایسه با طرح اختلاط مصوب.
- تطبیق شماره PG قیر مخزن کارخانه با شماره درج‌شده در قبض توزین.
- اعمال ضرایب اضافه یا کسر قیر (150801-02) بر مبنای نتایج آزمایش استخراج قیر.
- تنظیم فرم «جدول Qty» و درج مقادیر m²·cm و تن در دو ستون مستقل—این کار از اختلافات آتی جلوگیری می‌کند.
در نسخه ۱۴۰۴ فهرست بها احتمال جابه‌جایی یا به‌روزرسانی قیمت‌ها وجود دارد؛ قبل از ارسال صورت‌وضعیت، حتماً دفترچه سال جاری را کنترل کنید. این بخش در صورت انتشار ویرایش نهایی، بازنگری میشود.
من ۲۸ سالمه، دانشجوی ارشد شهرسازی از اصفهانم. تو مقاله، بخشی که درباره ضریب منطقه‌ای توضیح داده بودین، خیلی کمکم کرد چون دقیقاً دنبال همچین چیزی واسه پایان‌نامه‌م بودم. فقط یه نکته کوچیک، ای کاش یه مثال عددی هم می‌ذاشتین واسه قیر مصرفی.
۶۲ سالمه، بازنشسته راه‌سازی از تبریزم. تو عمرم با فهرست بها زیاد سر و کار داشتم، ولی این مقاله یه نظم خوبی به مفاهیم داده بود. اصطلاحات هم دقیق بود، مخصوصاً درباره توپکا و بیندر. فقط کمی فونت ریز بود، واسه چشمای ما قدیمیا سخت بود بخونیم!
۳۵ ساله‌ام، مهندس عمران ساکن تهران. تو پروژه آخرم یه اختلاف قیمت شدید سر محاسبه تن به مترمربع داشتیم که با خوندن بخش نحوه تبدیل واحدها، خیلی چیزا برام روشن شد. مقاله کاربردیه، ولی ای کاش یه PDF جمع‌بندی هم تهش داشت.
۲۴ سالمه، کارشناس فروش مصالح ساختمونی از شیرازم. خیلی حال کردم با لحن مقاله، خشک و رسمی نبود، آدم می‌فهمه دقیقاً چی به چیه. مخصوصاً اون جدول ضرایب سالیانه عالی بود، واسه ما که با مشتری قیمت می‌دیم خیلی بدرد خورد. دم‌تون گرم!
۴۷ ساله‌ام، مدیر دفتر فنی یه شرکت پیمانکاری در مشهدم. همیشه درباره ضریب بالاسری اختلاف نظر داریم با حسابدارمون، ولی توضیح شفاف شما خیلی کمک کرد. بخش FAQ هم عالی بود، مختصر و مفید. فقط اگر منابع رسمی هم پیوست کنین، بهتر می‌شه.
۳۹ سال دارم، نقشه‌بردار پروژه‌های راه‌سازی از بندرعباسم. واقعاً مقاله‌تون منو غافلگیر کرد! انتظار نداشتم تو سایت فروش مصالح همچین تحلیل تخصصی ببینم. اون قسمت مربوط به پرت مصالح و اشتباهات رایج خیلی به درد می‌خوره. زنده‌باد!
